Vì sao trẻ sơ sinh ngủ hay ọ ẹ vặn mình ? Mẹo xử lý đơn giản tại nhà

Nhiều mẹ lo lắng khi thấy bé sơ sinh thường ọ ọe, trằn trọc trong lúc ngủ, khiến giấc ngủ không sâu và cả nhà cũng bị ảnh hưởng. Thực ra, đây là hiện tượng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng ông bà ta ngày xưa đã có nhiều cách đơn giản giúp bé ngủ yên giấc hơn. Trong bài này, mình sẽ chia sẻ những mẹo cho trẻ ngủ ngon không ọ ọe theo kinh nghiệm dân gian, dễ áp dụng và an toàn cho bé.

1. Hiện tượng bé sơ sinh ngủ hay vặn mình ọ ẹ là gì ?

Việc bé sơ sinh vặn mình khi ngủ thực chất là một hiện tượng sinh lý bình thường, thường xuất hiện trong giai đoạn ngủ nông hoặc ngay sau khi bé vừa tỉnh giấc. Hiện tượng này phổ biến ở trẻ từ 2–3 tuần tuổi và thường giảm dần khi bé trên 4 tháng.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh được chia làm hai giai đoạn: ngủ nông và ngủ sâu. Ở giai đoạn ngủ nông, bé dễ vặn mình, thở không đều, có khi rên “è è”. Ngược lại, khi bước sang giấc ngủ sâu, bé nằm yên, ít cử động và khó bị đánh thức. Do chu kỳ ngủ của trẻ sơ sinh rất ngắn nên bé thường dễ tỉnh giấc và hay quấy hơn so với người lớn.

2. Nguyên nhân trẻ sơ sinh ngủ hay vặn mình

Khi chào đời, bé phải làm quen với môi trường bên ngoài tử cung. Lúc này, não bộ và hệ thần kinh của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, các hoạt động dưới vỏ não thường chiếm ưu thế nên bé dễ có những cử động như vặn mình, rướn người. Đây được xem là phản xạ tự nhiên giúp cơ thể thích nghi dần với môi trường mới.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hiện tượng vặn mình có thể chia thành hai nhóm nguyên nhân:

Nguyên nhân sinh lý

Nếu bé vặn mình do yếu tố sinh lý, bố mẹ không nên quá lo lắng bởi tình trạng này thường chỉ kéo dài trong vài phút và sẽ giảm dần khi trẻ khoảng 2–3 tháng tuổi. Một số yếu tố thường gặp:

Môi trường ngủ chưa thoải mái: Nhiệt độ phòng quá nóng/lạnh, giường nệm cứng, ánh sáng hoặc tiếng ồn quá nhiều.

Đói hoặc quá no: Khi ăn quá no, trẻ dễ ọc sữa, gây khó chịu và vặn mình.

• Đi vệ sinh hoặc táo bón khiến bé khó chịu.
• Quần áo hoặc tã bỉm quá chật, ẩm ướt cũng làm giấc ngủ của trẻ bị gián đoạn.

Nguyên nhân bệnh lý

Ngoài yếu tố sinh lý, việc bé hay vặn mình khi ngủ còn có thể bắt nguồn từ bệnh lý, bố mẹ cần lưu ý:

• Hạ canxi: Thường gặp ở trẻ sinh non, ít tắm nắng, chế độ dinh dưỡng thiếu hụt. Biểu hiện: ngủ không sâu giấc, hay quấy khóc, nấc, chậm lớn, đổ mồ hôi trộm, biếng ăn, thậm chí có dấu hiệu còi xương.
• Trào ngược dạ dày – thực quản: Do cơ thắt dạ dày của trẻ chưa hoàn thiện, thức ăn dễ bị trào ngược gây khó chịu, khiến bé vặn mình, giật mình khi ngủ.
• Bệnh ngoài da hoặc côn trùng: Các tình trạng ngứa ngáy, nổi mẩn hoặc côn trùng chui vào tai cũng khiến bé bứt rứt, khó ngủ.

3. Trẻ sơ sinh ngủ hay ọ oẹ vặn mình – Mẹ nên làm gì ?

Trước tiên, bố mẹ cần xác định bé vặn mình thuộc dạng sinh lý hay bệnh lý. Việc hiểu đúng nguyên nhân sẽ giúp lựa chọn cách xử lý an toàn và phù hợp nhất cho trẻ.

Nếu nguyên nhân là bệnh lý

Khi nghi ngờ bé vặn mình do bệnh lý (như hạ canxi máu, trào ngược dạ dày, bệnh ngoài da…), bố mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm. Tuyệt đối không tự ý cho bé dùng thuốc hoặc áp dụng các mẹo dân gian chưa được kiểm chứng, vì có thể gây hại đến sức khỏe của trẻ.

Nếu nguyên nhân là sinh lý

Trong trường hợp vặn mình sinh lý, bố mẹ có thể áp dụng những cách sau:

Vỗ về, ôm ấp: Khi bé ọ ẹ, vặn mình, hãy ôm bé vào lòng, vỗ nhẹ, hát ru hoặc trò chuyện để bé thấy an toàn, dễ chịu hơn.

Chế độ dinh dưỡng của mẹ: Mẹ sau sinh không nên kiêng khem quá mức hoặc ăn kiêng để giảm cân sớm. Một chế độ ăn khoa học, đủ chất – đặc biệt là thực phẩm giàu canxi (tôm, cua, cá nhỏ…) – sẽ giúp chất lượng sữa tốt hơn, hỗ trợ sự phát triển của bé.

Quan tâm đến cảm xúc của bé: Vặn mình đôi khi chỉ là cách trẻ “phản ứng” khi đói, tã ướt hoặc nằm lâu. Bố mẹ để ý tín hiệu này sẽ dễ tìm được cách dỗ bé hiệu quả hơn.

Điều chỉnh nhiệt độ phòng: Nhiệt độ quá nóng hoặc lạnh khiến giấc ngủ của trẻ bị ảnh hưởng. Hãy giữ phòng ở mức thoải mái, thoáng mát, không gió lùa.

Kiểm tra làn da và thân nhiệt: Da bị mẩn đỏ, ngứa, côn trùng đốt hay viêm nhiễm cũng khiến bé khó chịu. Nếu cần, bố mẹ có thể đo nhiệt độ để kịp thời phát hiện tình trạng sốt hoặc bất thường.

4. Mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc, không ọ ẹ

Ngoài những cách như trên, mẹ cũng có thể tham khảo thêm một số mẹo dân gian được nhiều người áp dụng để giúp bé ngủ ngon và ít giật mình hơn:

Sử dụng gừng tươi: Gừng có dược tính giúp làm ấm cơ thể và giảm tình trạng giật mình. Mẹ có thể đập dập một củ gừng, đun sôi cùng một ít muối loãng, sau đó để nguội bớt rồi ngâm chân cho bé khoảng 15 phút trước khi đi ngủ.

Treo tỏi ở đầu giường: Theo kinh nghiệm dân gian, treo một chùm tỏi nhỏ ở đầu giường hoặc đặt vài tép tỏi trong túi áo khi bé ra ngoài có thể giúp bé ngủ ngoan, ít quấy khóc.

Lau người bằng nước ấm: Trước khi ngủ, lau nhẹ cơ thể bé bằng nước ấm và mặc quần áo thoải mái sẽ giúp bé dễ chịu, ngủ sâu giấc hơn, đặc biệt trong những ngày oi bức.

Dùng vỏ cam, quýt: Đặt vỏ cam, chanh hoặc quýt ở góc phòng hay đầu giường có thể tỏa ra tinh dầu tự nhiên giúp bé thư giãn, dễ ngủ. Tuy nhiên, mẹ cần quan sát phản ứng của bé vì một số bé có thể nhạy cảm với mùi hương.

Xông phòng bằng bồ kết hoặc tinh dầu: Đốt bồ kết hoặc sử dụng tinh dầu bưởi, tràm, bạc hà… để xông phòng sẽ tạo hương thơm dễ chịu, giúp bé thư giãn, đồng thời còn có tác dụng kháng khuẩn, hạn chế nguy cơ mắc bệnh vặt.

Lưu ý: Đây là những mẹo dân gian truyền miệng, hiệu quả có thể khác nhau tùy từng bé. Trước khi áp dụng, mẹ nên cân nhắc kỹ và luôn quan sát phản ứng của con để đảm bảo an toàn.

Hiện tượng trẻ sơ sinh ngủ hay vặn mình ọ ẹ phần lớn là sinh lý bình thường và sẽ giảm dần khi bé lớn hơn. Tuy nhiên, bố mẹ vẫn nên quan sát kỹ, chăm sóc bé đúng cách và áp dụng thêm một số mẹo dân gian an toàn để bé ngủ ngon hơn. Nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng kéo dài không cải thiện, hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển tốt nhất cho con.