Hướng dẫn phương pháp bế lên đặt xuống giúp bé tự ngủ

Đối với nhiều bà mẹ, việc ru bé ngủ là một “nghi thức quen thuộc” mỗi tối: cho bú no, bế bé trên tay, dỗ dành, hát ru… chờ đến khi bé lim dim mới nhẹ nhàng đặt xuống đệm. Tuy nhiên, không ít mẹ than phiền rằng: bé đang ngủ rất ngon trên tay, chỉ cần đặt xuống là tỉnh giấc ngay, thậm chí quấy khóc, giật mình và không chịu ngủ lại. Cứ như thể bé chỉ chịu ngủ yên khi được bế ẵm trong vòng tay mẹ. Vì sao lại như vậy ? Liệu việc trẻ sơ sinh chỉ thích ngủ khi được bế có ảnh hưởng gì đến giấc ngủ, sự phát triển hay hình thành thói quen xấu không? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Vì sao trẻ sơ sinh thích được bế khi ngủ ?

Việc trẻ sơ sinh chỉ chịu ngủ ngon khi được bế trên tay là điều mà hầu như cha mẹ nào cũng từng trải qua. Trong vòng tay mẹ, bé cảm thấy ấm áp, an toàn và quen thuộc – gần giống như cảm giác được bao bọc trong bụng mẹ suốt 9 tháng đầu đời. Ngược lại, khi được đặt xuống nệm, không còn được nghe nhịp tim mẹ, không còn hơi ấm, không còn sự chuyển động êm ái, bé có thể dễ dàng giật mình và bật khóc vì cảm giác trống trải, xa lạ.

Chính sự gần gũi này khiến trẻ hình thành thói quen chỉ ngủ khi được bế, và dần dần, nếu không có vòng tay ru êm, bé sẽ khó vào giấc, ngủ chập chờn hoặc thức dậy quấy khóc ngay khi vừa được đặt xuống. Đây là một thói quen không tốt về lâu dài, vì sẽ khiến bé phụ thuộc vào sự hỗ trợ bên ngoài để ngủ – đặc biệt là bế, đung đưa hoặc nằm võng – gây nhiều phiền toái cho cha mẹ, nhất là về đêm.

Một số cha mẹ còn vô tình củng cố thói quen này bằng cách cho con nằm võng, đu đưa liên tục hoặc ngậm núm vú giả để dỗ ngủ. Theo các chuyên gia nhi khoa, việc lạm dụng các biện pháp như vậy có thể khiến trẻ mất khả năng tự ngủ và dễ bị lệ thuộc. Thay vào đó, cha mẹ nên hướng tới việc xây dựng những thói quen ru ngủ nhẹ nhàng nhưng ít phụ thuộc, như: vỗ nhẹ, hát ru, bật nhạc êm dịu hoặc massage nhẹ nhàng.

2. Hướng dẫn phương pháp “bế lên – đặt xuống” giúp bé tự ngủ

Phương pháp “bế lên – đặt xuống” (Put Up/Put Down – viết tắt là PUPD) là một kỹ thuật hỗ trợ bé tự ngủ an toàn và hiệu quả, được phát triển bởi y tá Tracy Hogg – tác giả cuốn sách nổi tiếng “Secrets of the Baby Whisperer”. Phương pháp này giúp bé dần học cách tự trấn an và đi vào giấc ngủ mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào vòng tay mẹ.

Khi bé quấy khóc, tỉnh giấc giữa chừng hoặc chưa ngủ được, mẹ sẽ bế bé lên để vỗ về, dỗ dành nhẹ nhàng (không đung đưa mạnh hoặc cho bú nếu không đói), sau đó đặt bé xuống lại giường khi đã dịu đi hoặc gần ngủ. Nếu bé tiếp tục khóc, mẹ lại lặp lại quy trình: bế lên – trấn an – đặt xuống. Mục tiêu là giúp bé hiểu rằng mình vẫn được yêu thương, an toàn, nhưng không cần phải nằm trên tay mới có thể ngủ.

Bước 1: Thực hiện trình tự ngủ như bình thường

• Mẹ cần đặt bé xuống cũi hoặc chỗ nằm của bé khi bé vẫn còn thức và rời khỏi phòng ngay sau đó.
• Nếu bé khóc, hãy sử dụng nút chờ 5 đến 7 phút để bé có cơ hội tự đưa mình vào giấc ngủ. Lưu ý, chỉ dỗ dành bé khi bé khóc quá to.

Bước 2: Can thiệp khi bé khóc to

• Mẹ tiến vào phòng và đặt tay lên người bé nhưng không được vỗ, thay vào đó sẽ dùng lời nói để trấn an bé không khóc.
• Nếu bé không ngừng khóc, mẹ bế bé lên nhưng không đung đưa và không giao tiếp mắt với bé. Ngay sau khi bé đã bắt đầu dần thả lỏng cơ thể, mẹ có thể đặt bé xuống cũi ngay lập tức.
• Với bé từ 4 đến 6 tháng tuổi, mỗi lần bế lên chỉ khoảng 2 đến 3 phút rồi đặt xuống dù bé còn khóc. Tuy nhiên, đối với bé đã trên 6 tháng tuổi thì chỉ nên bế bé khoảng chừng 1 phút.

Bước 3: Xử lý khi bé lại khóc sau khi đặt xuống

• Nếu bé khóc ngay khi rời khỏi vai mẹ, vẫn nên đặt bé xuống cũi rồi mới bế bé lên lại.
• Khi bé đã bắt đầu ngừng khóc, mẹ cần đặt tay lên người bé và để yên như vậy. Nếu bé vẫn không có dấu hiệu ngừng khóc, mẹ phải bế bé lên lại và tiếp tục dỗ dành và trấn an bé.
• Ba mẹ thay phiên nhau lặp đi lặp lại bước này đến lúc bé không còn khó chịu khi được đặt xuống nữa hoặc bé có dấu hiệu tự trấn an và sắp chìm vào giấc ngủ. Sau khi nhìn thấy bé thật sự đã ngủ say, mẹ có thể rời khỏi phòng.

Bước 4: Giảm dần sự hỗ trợ khi bé đã biết tự đi ngủ

• Sau khi thực hiện các trình tự ngủ đêm cho bé, nếu bé có thể đi ngủ mà không khóc, mẹ chỉ cần im lặng đứng cạnh cũi và chờ đợi. Nếu bé quá để ý tới mẹ, hãy thay đổi vị trí đứng để khuất tầm nhìn của bé.
• Nếu bé khóc, hãy tiếp tục thực hiện các bước của phương pháp bế lên đặt xuống và thử lại vào lần sau. Dần dần, khi bé đã quen với cách này, bố mẹ chỉ cần để bé xuống chỗ bé ngủ và rời khỏi phòng sau khi chúc bé ngủ ngon.

3. Lưu ý quan trọng khi áp dụng phương pháp bế lên – đặt xuống

PUPD không hiệu quả ngay lập tức, đặc biệt trong những ngày đầu. Nhưng nếu bố mẹ kiên trì, nhẹ nhàng và nhất quán, bé sẽ dần học được cách tự trấn an và ngủ độc lập, không còn phụ thuộc vào việc bế hay đung đưa nữa.

Mỗi bé là một cá thể riêng biệt, có tính cách, phản ứng và tốc độ thích nghi khác nhau. Vì vậy, hãy quan sát kỹ phản ứng của con và linh hoạt điều chỉnh cách thực hiện sao cho phù hợp, thay vì ép bé theo một khuôn mẫu cứng nhắc.

Tạo môi trường ngủ lý tưởng là yếu tố then chốt để bé cảm thấy an toàn khi rèn thói quen ngủ tự lập:

• Phòng ngủ cần yên tĩnh, thoáng mát, ánh sáng dịu nhẹ.
• Tránh tiếng ồn lớn, nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh.
• Đặc biệt, một chiếc nôi ngủ riêng êm ái, chắc chắn và an toàn sẽ giúp bé cảm thấy được bao bọc như trong vòng tay mẹ, từ đó dễ vào giấc ngủ hơn.

-26%

Nôi Điện Ru Ngủ Đa Năng Mastela 8113/8114 4in1

2.390.000 ₫ Giá gốc là: 2.390.000 ₫.1.759.000 ₫Giá hiện tại là: 1.759.000 ₫.

-28%

Cũi cho bé đa năng Beige bằng gỗ thông cao cấp

1.500.000 ₫ Giá gốc là: 1.500.000 ₫.1.079.000 ₫Giá hiện tại là: 1.079.000 ₫.

-37%

Nôi điện cho bé sơ sinh AUTORU tự đưa

2.000.000 ₫ Giá gốc là: 2.000.000 ₫.1.259.000 ₫Giá hiện tại là: 1.259.000 ₫.

-34%

Đệm Ngủ Cho Bé BAFABY| Tặng gối chống bẹp đầu

499.000 ₫ Giá gốc là: 499.000 ₫.329.000 ₫Giá hiện tại là: 329.000 ₫.

-30%

Nôi gỗ ghép cạnh giường có thể nâng hạ chiều cao

780.000 ₫ Giá gốc là: 780.000 ₫.546.000 ₫Giá hiện tại là: 546.000 ₫.

-15%

Blue

Pink

NÔI CŨI DÙ ZARACOS JENNI 5046

2.985.000 ₫ Giá gốc là: 2.985.000 ₫.2.537.000 ₫Giá hiện tại là: 2.537.000 ₫.

-15%

NÔI CŨI DÙ ZARACOS JELLY 6046

4.485.000 ₫ Giá gốc là: 4.485.000 ₫.3.812.000 ₫Giá hiện tại là: 3.812.000 ₫.

Việc rèn luyện thói quen tự ngủ cho bé chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng với phương pháp bế lên – đặt xuống (PUPD), cha mẹ có thể hỗ trợ con ngủ ngon, ngủ sâu mà vẫn giữ được cảm giác an toàn và gắn bó. Đây là phương pháp dịu dàng, không ép buộc, giúp bé dần học cách tự trấn an và ngủ độc lập mà không phụ thuộc vào việc bế ẵm hay ru ngủ quá nhiều.

Hãy kiên nhẫn, mềm mỏng và tạo cho bé môi trường ngủ lý tưởng – kết hợp ánh sáng dịu, không gian yên tĩnh và một chiếc nôi ngủ thoải mái, an toàn. Khi con có được sự chuẩn bị tốt về cả thể chất lẫn tinh thần, hành trình tự ngủ sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn cho cả bé và bố mẹ.